Teknoloji Bağımlılığı İçin 7 Adımda Dijital Detoks!

Detoks kelime anlamı olarak arınma ve temizlenme anlamına gelmektedir. Dijital detoks da hayatımıza sonradan girmiş olan bazı teknolojik aygıtlardan bir süreliğine ya da kalıcı olarak uzaklaşmak anlamını taşıyor. Yenilenmek ve bazı bağımlılıklardan bir süreliğine kurtulmak için yapılan bu aktivite ile kişiler kendilerine daha fazla zaman ayırabilecektir.

Dijital Detoks nedir ve nasıl yapılmalı sorularının yanıtlarına geçmeden önce teknoloji bağımlılığı nedir, teknoloji bağımlılığı belirtileri, teknoloji bağımlılığından kurtulmak için neler yapılabilir ve teknoloji ile gelen hastalıklar hakkında bilgiler vermek istiyoruz.

Teknoloji Bağımlısı mısınız? Teknoloji Bağımlılığı Belirtileri

1. Uzun Süren Kontrolsüz Kullanım: Teknoloji bağımlısı kişilerin en sık gösterdiği bağımlılık belirtisi “Beş dakika bakıp çıkacağım.” Sözünün üzerine saatlerce telefonla oyalanması ya da bilgisayar başında kalmasıdır. Bu sürenin nasıl geçtiğini anlayamayan bağımlı, kendi halinin farkına vardığında rahatsızlık duymadan kullanmaya devam etmek isteği duyar.
2. Teknoloji Kullanımıyla İlgili Yalan Söylemek: Teknoloji bağımlısı kimseler, teknoloji kullanımı sırasında yaptıkları aktivitelerle ilgili yalan söyleme eğilimindedirler. Anne ve babası tarafından sorguya çekilen çocuğun “ödev yapıyordum” ya da “araştırma yapmam gerekiyor” gibi teknolojiyi faydalı amaçlar için kullandığı hissini vermeye çalışması bu belirtiye verilebilecek etkili bir örnektir.
3. Uzun Süren Kullanım Sonrası Yaşanan Fiziksel Rahatsızlıklar: Aralıksız süren teknoloji kullanımının ardından yaşanan bel ağrısı, boyun ağrısı gibi fiziksel rahatsızlıkların hissedilmesi ve buna rağmen kullanıma devam edilmesi teknoloji bağımlılığı belirtileri arasındadır.
4. Çevrim İçi Ortamlarda Sıkça Sohbete Katılmak: Online platformlarda tanımadığı kişilerle tanışma isteği duymak, kendini online konuşmalarda çok daha rahat hissetmek teknoloji bağımlısı olma yolunda ilerleyen bir kişilik özelliğidir.
5. Uyku Düzeninin Bozulması: Teknoloji kullanımından dolayı uyku düzeninin bozulması, geç saatlere kadar teknoloji kullanma isteğinin duyulması da bir tür teknoloji bağımlılığı belirtisi sayılmaktadır.

Teknoloji Bağımlılığının Neden Olduğu Fiziksel Sorunlar Nelerdir?

• Uzun süre teknoloji kullanımı baş, göz ve bel ağrısına neden olabilmektedir. Ayrıca teknoloji bağımlısı kişiler fiziksel duruş bozuklukları yaşayarak; boyun fıtığı, bel fıtığı ve boyunda düzleşme gibi sorunlarla karşı karşıya kalabilmektedir.
• El ve kol kaslarında uyuşukluk ve kasılma hissinin yaşanması da teknoloji bağımlılığının neden olduğu fiziksel sorunlar arasındadır.
• Halsiz ve sürekli yorgun hissetmek, bağımlılık sonucu ortaya çıkan fiziksel sorunlardan biridir.

Teknoloji Bağımlılığı ve Neden Olduğu Sosyal Sorunlar Nelerdir?

• Teknoloji bağımlısı birey, sosyal çevreden uzaklaşarak; online arkadaşlıklar edinmeye dolayısıyla psikolojik olarak kendisini yalnızlaştırmaya başlar.
• Teknoloji bağımlılığının neden olduğu sosyal sorunlardan biri de zaman yönetiminde sorun yaşamaktır. Kontrolsüz zaman yönetimi, kişinin stresle mücadele etmek zorunda kalmasına neden olmaktadır.
• Yemek saatlerini değiştirme, düzensiz beslenme ve hatta yemek yememe de teknoloji bağımlılığı sonuçları arasındadır.

Teknoloji İle Birlikte Gelen Hastalıklar

İnternetten hastalık bulaşır mı veya internetten insan hasta olur mu? Demeyin. Bilgisayar veya diğer bir tabirle internet karşısında uzun bir süre geçirenlerin bir dizi hastalıklara yakalandığı veya davetiye çıkardığı uzmanlar tarafından dile getirilmektedir. Yani bunlara teknoloji ya da internet hastalığı diyebiliriz.

Günümüzde teknoloji baş döndürücü bir hızla ilerlemektedir. Maalesef her geçen gün sanal dolu bir dünyaya koşar adımlarla gidiyoruz. Öyle ki, dünyamız daha çok, sanal düşünceler, sanal beyinler, sanal programlar, sanal varlıklar, sanal gerçeklikler, sanal olaylar, sanal karakterler, sanal alem, sanal görüş vb. kelimelerle doldu taştı.

Görüldüğü gibi sanallık insanlığı kuşatmış durumda. Netice itibariyle çoluk çocuk, genç yaşlı demeden birçok insanın kullandığı ve zaman harcadığı internetten bizlere pek çok hastalık yayılıyor.

En Yaygın İnternet Ve Teknoloji Hastalıkları Nelerdir?

Evet, gelin birlikte internet ya da teknolojinin getirdiği hastalıklara göz atalım.

• Kişiler Sosyalleşmesine Engel Olur Ve Sosyal İlişkilerde Çekingen Davranırlar

İlk önce belirtmek gerekir ki psikolojik sendromlar daha yaygındır. İnternet karşısında uzun zaman geçiren insanlar sosyal ilişkilerde daha bir çekingen olmalarıyla dikkat çekerler. Daha çocukluk dönemlerinden başlayan ve ekranların karşısında büyüyen kişilerin benlik yapılarında kayıpların yaşandığı gözlenmektedir.

Bağımlılık derecesinde sosyal medya veya sanal alem kullanıcılarının kişiler arasındaki iletişimin çok zayıf olduğu ve kişilerde güven kaybına yol açtığı bilinmektedir. Karşılıklı olarak insanlar konuşmaktan, iletişim kurmaktan kaçmaktadırlar. Sosyal yaşantı sıfır düzeye inmektedir. Tüm bunların neticesi olarak insanlar gittikçe yalnızlaşmakta ve ileriki zamanlarda kendilerinde birçok hastalığın doğmasına neden olmaktadır.

• Kişilerde Kırılganlık, Alınganlık ve Şüphecilik Oluşturuyor

Birçok insanın sosyal yaşamda kazandığı öğrenmelerin kaybolmaya yüz tuttuğu ve onun yerine utangaçlık, kırılganlık, şüphecilik ve kaçınma davranışları gibi olumsuz durumların geliştiği gözlemlenmiştir. Karşılıklı iletişimin, yüz yüze konuşmanın yerine sürekli parlak ekranlar karşısında zaman harcayan kişiler, sosyal öğrenme olanağını kaybetmektedir.

Tabiî ki çocukların çok etkilendiği bu durumu uzmanlar gözden kaçırmaması gerekir. Lakin bu arada ebeveynler olarak da kişiler üzerine düşeni yapmak zorundalar. Aksi takdirde ekran bağımlısı bir çocuğa sahip olacaksınız. Bu duruma hem toplum nezdinde hem da aile nezdinde önlem alınmazsa sonradan gelen yeni kuşaklar sosyal çevre ilişkileri bakımından tarifi imkansız bir çıkmazın içini girmiş olacaklar.

• Aile İlişkilerine Zarar Veriyor

Ekran başında uzun saatler geçiren gençlerin yerinden kalkmadan birçok yapacağı işleri cep telefonu, tablet, bilgisayar vb. gibi teknolojik aletlerle halletme yoluna gidiyor. Önemli gün ve bayramları gençler ailesinin yanında olmamayı tercih ederken bunu bir sms ve sosyal medya paylaşım yoluyla kutlamayı tercih ediyor. Bu davranış aile içi iletişimi ve ilişkilerine zarar veriyor. Asla bir sosyal medya paylaşımı ve  bir sms aile içi sıcak bir ilişkinin yerini alamaz.

• Depresyonu Tetikliyor

Sosyal medya, internet veya teknolojik bağımlılık kişilerde depresyona neden olmaktadır. Normal yaşamı tercih edenlerin depresyona yakalanma riski daha az iken sosyal medya kullanıcıların depresyona yakalanma riski daha fazladır. Şöyle ki; 6 saat ve daha fazla teknolojiyi kullananların % 83’ü, 4 – 6 saat kullananların % 50’si, 2 – 4 saat kullananların % 21’i, 1 – 2 saat kullananlarında % 14’ü depresyonla birlikte yaşamaya yüz tutmaktadırlar.

• İnsanları Dengesiz Beslenmeye Alıştırıyor

Günümüzün en büyük dertlerinden biri olan dengesiz beslenme başlı başına bir sorun. Dengesiz beslenmenin baş mimarları olarak sosyal medya, yani Facebook, İnstagram’ı buna örnek verebiliriz.

İnsanlar bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi teknolojik aletlerin karşısından ayrılmadan oracıkta açlıklarını gidermek için atıştırmalıklarla yetiniyorlar. Böylelikle yanlış kullanılan teknoloji kişilerin yemek yeme alışkanlığını yok etmekte veya diğer tabirle yemek saatlerini uymadan öğünleri atlama, hazır gıdalara yönelme, abur cubur yeme gibi olumsuz şeyler insanlarda yeme bozukluğu oluşturuyor ve sağlığını tehlikeye atıyor.

Öte yandan toplumca benimsenmiş ve son derece yanlış olan internet bağımlılarının kendilerine has bir beslenme alışkanlığı türemiştir. Bunlar kızartılmış soslu, acılı yiyecekler, cipsler, çikolata ve asitli içecekler. Bunun yanında evde hazırlanan yemekler yerine dışarıdan söylenen hazır gıdalara yönelme oldukça yaygın olduğu gözlenmektedir. İnternet bağımlıların yanında oyun bağımlı olanlar da benzer durumlar gözlemlenmektedir.

• Hareketsizlik Fiziksel Gelişimi Olumsuz Etkiliyor

Çok uzun süreler televizyon, bilgisayar, cep telefonu vb. teknolojik aletler karşısında vaktini geçiren çocuklarda görülen hareketsizlik sağlıksız ve yetersiz bir fiziksel gelişimi de beraberinde getirmektedir. Oysa çocuklar oynamalı, zıplamalı ve içlerindeki enerjiyi boşaltmak zorundalar. Çünkü hareketli bir yaşamın onların bedensel büyüme ve gelişimlerinde önemli bir yeri vardır.

Fakat geçen zaman içinde bu dönemin kuşağı eski dönemin kuşağına göre daha hareketsiz büyümekteler. Bu durumda doğal olarak çocuklarda gelişimsel gerileme ile birlikte ruhsal problemlere de kapı aralamaktadır.

Sonuç itibariyle internet ve teknolojik hastalıklara bağımlı olmamak adına burada ebeveynlere büyük görevler düşmektedir. Çocuklarını dengeli olarak kontrol altında tutmalıdır. Onları saatlerce bilgisayar ve internet karşısında bırakmamalıdır.

Çocukların günlük teknoloji karşısında geçirecekleri bir zamanın sınırı olması gerekmektedir. Asla ve asla ebeveynler kendi rahatlarını düşünerek, çocuklarını bilgisayar ve internete mahkûm etmesinler. Maalesef bu günümüzde yapılan en büyük hatalardan bir tanesidir. Bu hataya düşmemek gerekir.

Büyükler olarak sağlıklı nesiller yetiştirmek bizim elimizde. Katiyen kendi rahat ve lüksümüz için geleceğimizin mimarı çocuklarımızı teknolojiye hapsetmeyelim.

Teknoloji Bağımlılığından Kurtulmak İçin Neler Yapılabilir?

Her konuda olduğu gibi teknolojinin de aşırı kullanımı yani kullanım kontrolünün kaybedilmesi, kişi üzerinde psikolojik ve fizyolojik sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Teknoloji bağımlılığı, kişinin hem kişisel hem de sosyal yönlerden zarar görmesine, fiziksel sorunlarla karşı karşıya kalmasına ve psikolojik olarak gergin ve rahatsız hissetmesine neden olabilmektedir.

Öneriyoruz!

İrade Zayıflığı Nasıl Yenilir? Bu Yöntemlerle Başarın

Teknoloji Bağımlılığını Önleme Yöntemleri Nelerdir?

1. Sınırlı Kullanım: Okulda, işte ya da evde günlük belirli bir kullanım süresi belirlemek; zorunlu ihtiyaçlar dışında çevrim içi ortamlarda çok fazla zaman geçirmemek bağımlılık önleme önemli rol oynamaktadır.
2. Aile Terapisine Başvurmak: Teknoloji bağımlılığıyla mücadele edilmesi gereken kişi küçük yaşlardaki bir çocuksa aile terapine ya da çocuk psikoloğuna başvurularak, bağımlılıkla başa çıkma sürecinin profesyonel olarak takip edilmesi sağlanmalıdır.
3. Küçük Yaşlarda Kullanımın Önüne Geçmek: 2 yaşından küçük çocukların teknoloji kullanımı kesinlikle önerilmemektedir. Bilgisayar ya da telefon kullanımı bu çocukların gelecekteki bağımlılar haline gelmesine neden olmaktadır. Bu nedenle erken dönemde teknolojiyle tanışılmasının önüne geçilmelidir.
4. Sosyal Aktiviteye Zaman Ayırmak:  İnternet ortamında tek başına olmak yerine sosyal çevre ile geçirilen etkili zamanlar, teknoloji bağımlılığını önleme yöntemleri arasındaki en önemli olanıdır. Aileyle, çocuğuyla ya da arkadaşlarıyla zaman geçirmek; kişinin psikolojik olarak da olumlu duygular geliştirmesine ve bunun sonucunda bağımlılıkla baş etmesine olanak sağlar.
5. Hobilere Zaman Ayırmak:  Hoşlanılan aktivitelere katılmak, hobilere zaman ayırmak ve beceri kazanmak için çaba harcamak, teknolojiyle boşa zaman geçirmekten çok daha faydalıdır. Kişinin kendini mutlu eden etkinlikleri keşfederek, yeni hobiler edinmesi de çok etkili bir yöntem olacaktır.

Dijital Detoks Nedir Ve Neden Uygulanmalıdır?

Teknoloji günden güne bireyleri eline geçirmekte ve hızla değişen gündeme ayak uydurmalarını istemektedir. Aslında doğru ve yerinde kullanıldığında oldukça faydalı olan sosyal medya ya da akıllı mobil cihazlar bir müddet sonra bağımlılık haline gelebilmektedir. Bu bağımlılıktan kurtulmanın ve uzak kalmanın yolu ise kesinlikle dijital detokstan geçmektedir.

Günden güne hızla değişen ve gelişen teknoloji insanların anında haber alma ve değişimin bir parçası olabilme isteklerine yoğunlaşıyor. Bu da ister istemez sosyal medya bağımlılığı ya da teknolojik cihaz takıntısı haline dönüşebiliyor. Hal ve durum böyle olunca teknoloji bağımlısı bireyler gerek işlerine gerekse sosyal çevre ve ailelerine daha az vakit ayırabiliyorlar.

Üstelik sosyal medya üzerinden yaşanan sahte hayatlar da kişilerin gerçeklik ile olan bağlarını koparabiliyor. Kişiler, bu sebepten dolayı anı yaşamak yerine o anı post etmeyi ya da listelerindeki başka insanlar ile paylaşmayı tercih eder hale geliyorlar. İşte bu duruma dur demek dijital detoks yapma eylemini zorunlu hale getiriyor.

Dijital Detoksa İhtiyaç Duyduğunuzu Nasıl Anlarsınız?

Teknolojinin ya da sosyal medyanın her türlü kullanımı bağımlılık teşkil etmez ve bu durum da sosyal açıdan bir sakınca yaratmaz. Bağımlılık abartı tavırların ve eylemlerin sergilenmesi sonucunda teşhis edilebilmektedir.

Dijital bağımlılık ise kişinin sosyal çevresinden uzaklaşması, hobilerine zaman ayırmamaya başlaması, her işi için internet kullanımını tercih etmesi, sosyal medya ya da teknolojik aygıtlar yüzünden yaşanan uyku problemleri ya da sorumlulukların yerine getirilmemesi gibi durumlarda teşhis edilebiliyor. Böyle durumlarda kişinin dijital detoksa ihtiyaç duyduğu anlaşılıyor.

Dijital Detoks Nasıl Yapılır?

Yalnızca ruhsal açıdan değil fiziksel açıdan da oldukça zararlı olan dijital bağımlılık doku ve cilt kanseri gibi hastalıklara neden olabiliyor. Bu yüzden kişinin belli aralıklar ile dijital aygıtlardan uzak kalması önem taşıyor. Dijital detoks için atmanız gereken başlıca adımlar da burada devreye giriyor;

• Birden fazla sosyal medya hesabınız varsa birkaçını silin ya da dondurun. Bir müddet sonra sosyal medya alışkanlıklarınızın minimuma indiğini fark edeceksiniz.
• Sosyal çevrenize önem vermeye çalışın. Uzun süredir görmediğiniz kişiler ile buluşup sohbet edin.
• Sevdiğiniz aktivitelere geri dönün. Bol bol spor yapın ve yeni hobiler edinin.
• Geceleri telefonunuzu kapalı tutmaya özen gösterin.
• Tatil zamanlarında akıllı telefonunuzdan mümkün olduğunda uzak durmaya çalışın.
• Her anı kaydetmeyi ve sosyal platformlarda paylaşmayı en aza indirin ve bir süre sonra tamamen bırakın.
• Haftanın ya da ayın belli zamanlarında akıllı telefonunuz ya da diğer dijital aygıtlarınız ile olan etkileşiminizi sıfıra indirin.